Wtorek 10.08.2021 Ochrona przed słońcem

Wpływ promieniowania słonecznego na skórę dziecka – zadbaj o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną najmłodszych

O pozytywnych „konsekwencjach” działania słońca na dzieci nie trzeba się rozpisywać – każdy, kto miał okazję obserwować swoje pociechy podczas zabawy na plaży, wie w czym rzecz. Warto jednak zwrócić uwagę także na inny aspekt, jakim jest problem szkodliwego działania promieniowania słonecznego na skórę dziecka. Sprawdź, dlaczego należy szczególnie dbać o ochronę przeciwsłoneczną dzieci i jakie produkty stosować, by chronić skórę dziecka przed szkodliwym działaniem UV.

Pozytywne aspekty promieniowania słonecznego

Ekspozycja ciała na słońce daje przyjemne uczucie ciepła i korzystnie wpływa na samopoczucie. Słońce jest też niezbędne do syntezy witaminy D3, która zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Pełni ona funkcje regulacyjne i modulujące, wpływając m.in. na:

  • zwiększenie odporności organizmu,
  • budowę kości oraz mięśni,
  • właściwy metabolizm wapnia,
  • wchłanianie jelitowe,
  • ograniczenie rozwoju nowotworów.[1]

Przebywanie na słońcu sprzyja produkcji endorfin, nazywanych też hormonami szczęścia. Mają one pozytywny wpływ na nastrój, a także niwelują negatywne działanie adrenaliny czy kortyzolu. Co więcej, nie sposób przecenić wpływu spędzania czasu na świeżym powietrzu. Dziecko ma okazję do aktywności fizycznej, która sprzyja rozwojowi odporności i poprawie jakości snu[2].

Należy jednak pamiętać, że zdrowa dawka promieni słonecznych to 15 minut dziennie. Dłuższe przebywanie na słońcu może powodować zmiany skórne u dziecka i inne nieprzyjemne konsekwencje. W takim przypadku niezbędną tarczę ochronną stanowi krem przeciwsłoneczny dla niemowląt i dzieci.

Negatywny wpływ słońca na skórę dziecka

Delikatna skóra dzieci i niemowląt jest szczególnie wrażliwa na działanie promieni słonecznych. Pigmenty, które chronią skórę przed promieniowaniem, nie są jeszcze tak aktywne, jak u dorosłych. Zmniejszona jest więc produkcja melaniny, przez co szybciej pojawia się oparzenie słoneczne u dzieci[3]. Na skórze maluchów może pojawić się rumień, obrzęk, a nawet pęcherze, które powodują ból i pieczenie. Brak odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej może skutkować też obniżeniem odporności.

Do negatywnych konsekwencji działania promieniowania słonecznego na skórę dziecka można zaliczyć:

  • zaostrzenie chorób skórnych (fotoagrawacja), np. atopowe zapalenie skóry czy łojotokowe zapalenie skóry,
  • immunosupresja, czyli zwiększone ryzyko wystąpienia chorób wirusowych (opryszczki) i bakteryjnych,
  • pieprzyki u niemowlaka,
  • podrażnienia i rumień,
  • oparzenia słoneczne u niemowląt i dzieci,
  • reakcje fotouczuleniowe (pokrzywka posłoneczna) i reakcje fototoksyczne,
  • zwiększenie ryzyka powstawania przebarwień oraz szybszego starzenia się skóry.

Ciężkie oparzenie słoneczne u dzieci może się przyczynić do wystąpienia raka skóry na dalszym etapie rozwoju. Za negatywne konsekwencje dla organizmu odpowiedzialne jest promieniowanie UV, przed którym należy chronić skórę.

Czym jest promieniowanie UV i jak działa na skórę?

Słońce emituje promieniowanie elektromagnetyczne, którego większa część zatrzymywana jest przez warstwę ozonową[4]. Promieniowanie ultrafioletowe (UVR) stanowi z tego około 7%. Można wyróżnić trzy jego typy: UVA, UVB i UVC. Ostatni z nich jest w pełni pochłaniany przez atmosferę[5], ale skórę trzeba chronić przed pozostałymi rodzajami promieniowania.

Szkodliwy wpływ promieniowania UVA i UVB na skórę

UVA charakteryzuje się najdłuższą falą – przenika przez chmury i szyby, docierając w głąb skóry właściwej. Promieniowanie to odpowiedzialne jest za powstawanie barwnika w skórze, ale powoduje też rumień oraz przyczynia się do wywoływania stresu oksydacyjnego. W wyniku działania promieniowania UVA mogą pojawiać się zmiany skórne u dziecka, takie jak: piegi, przebarwienia i zaciemnienia skóry czy plamy barwnikowe.

Działanie promieniowania UVB w miejscach zacienionych ulega znacznemu zmniejszeniu. Nie przenika też przez zachmurzone niebo lub okienne szyby. W przypadku ekspozycji na słońce powoduje jednak powstawanie rumienia, który pojawia się po ok. 4h od kontaktu. Promieniowanie UVB jest bardziej szkodliwe, może też wpływać na mutację DNA. Powoduje ono uszkodzenie białka, błon komórkowych oraz zwiększa ryzyko powstawania nowotworów.

Ochrona przed szkodliwym promieniowaniem – produkty do ochrony przeciwsłonecznej dla niemowląt i dzieci

Warto zwracać uwagę na to, by produkty przeznaczone do ochrony najmłodszych przed szkodliwym promieniem UVA i UVB były dostosowane do wymagań wrażliwej i delikatnej skóry dziecka. Ich formuły powinny być testowane dermatologicznie i fotostabilne. Nie bez znaczenia jest również wartość SPF, która znajduje się na opakowaniu produktu. Dla dzieci odpowiednie są te z minimalnym SPF na poziomie 30, warto jednak stosować te o wyższym wskaźniku.

Najlepszy krem przeciwsłoneczny dla niemowląt i dzieci powinien mieć oznaczenie SPF 50+. Jakie filtry będą najlepsze? Zdecydowanie te, które chronią zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. Szczególnie zalecane są filtry mineralne o wysokim stopniu tolerancji dla delikatnej i wrażliwej skóry.

Zasady bezpiecznego przebywania na słońcu

Świadomość zagrożeń to już pierwszy, mały krok. Drugim może być wsparcie skóry swojej pociechy odpowiednimi preparatami przeciwsłonecznymi: warto zwrócić uwagę na zawartość w nich filtrów mineralnych i organicznych. Trzeci krok to dobre nawyki, wyrabiane u dziecka od maleńkości takie jak np. aplikowanie preparatu przeciwsłonecznego co 2-3 godziny, regularnie picie wody i przebywanie w cieniu w trakcie najsilniejszego nasłonecznienia.

O czym należy pamiętać podczas ekspozycji delikatnej skóry dziecka na słońce?

  • Stosuj krem przeciwsłoneczny dla dziecka o łagodnej formule.
  • Nakładaj filtry na 20 minut przed wyjściem na słońce.
  • Nie zapominaj o posmarowaniu uszu i ust maluszka.
  • Zadbaj o nakrycie głowy oraz ubranie i okulary ochronne.
  • Unikaj długotrwałego przebywania na słońcu, zwłaszcza w letnie, upalne dni.
  • Pamiętaj o podawaniu maluchowi dużej ilości wody do picia.
  • Po ekspozycji skóry dziecka na słońce stosuj preparaty nawilżające i regenerujące.

Mimo pozytywnego wpływu słońca, warto pamiętać też o zagrożeniach, które niesie. Odpowiednia ochrona i umiar pozwolą uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji, takich jak oparzenia słoneczne u dzieci.


[1] Węgłowska, Jolanta, and Agnieszka Milewska. "Pozytywne i negatywne skutki promieniowania słonecznego." Post. Kosmet 2 (2011): 93-97.

[2] Gliwa E., Goździalska A., Jaśkiewicz J., Wpływ promieniowania UV na skórę. Repozytorium Instytucjonalnym Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 2013

[3] Narbutt J., Promieniowanie ultrafioletowe –wpływ na zdrowie i zasady stosowania fotoprotekcji”, Przegląd Pediatryczny, Suplement 2012, s. 3 –10Fotoprotekcja – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 2: Stosowanie preparatów zawierających filtry UV Joanna Narbut i wsp. Przeglad Deramtol 2018. Praca specjalna 2018, 105, 1–11 3.

[4] Smyk, Paulina, et al. "Połączenie filtrów naturalnych i sztucznych jako najlepsze źródło ochrony przeciwsłonecznej w preparatach kosmetycznych." [http://dlibra.utp.edu.pl/Content/1113/SmykP_SmykE_Holynska-Iwan_Olszewska-Slonina_Polaczenie_filtrow_naturalnych.pdf]

[5] Narbutt, Joanna, et al. "Photoprotection. Recommendations of the Polish Dermatological Society. Part 1: Ultraviolet radiation and sunscreens." Dermatology Review/Przeglad Dermatologiczny 105.1 (2018).